Tkaniny bawełniane: rodzaje i włókna z którymi są łączone
Zanim przejdziemy do omówienia różnych rodzajów tkanin bawełnianych wspomnijmy krótko, że bawełna jest włóknem tekstylnym, które powstaje z włosków pokrywających roślinę o tej samej nazwie, należącą do rodziny Malvaceae. Ze względu na jej właściwości, takie jak doskonała oddychalność, lekkość czy odporność na wilgoć, wykorzystywana jest ona do produkcji tkanin o różnorodnym zastosowaniu.
Tkaniny bawełniane mogą być w 100% naturalne, na przykład bawełna egipska, pima lub sea island, lub wzbogacane domieszkami innych włókien w celu zmiany ich pierwotnych właściwości, na przykład: odporność na ścieranie, gniecenie, rozciągliwość czy mechacenia.
Czego dowiesz się w tym artykule:
- Tkaniny bawełniane: cztery rodzaje i co je wyróżnia
- Tkaniny bawełniane z domieszką innych włókien
- Tkaniny bawełniane: najczęściej zadawane pytania
Tkaniny bawełniane: cztery rodzaje i co je wyróżnia
W zależności od rodzaju obróbki wyróżniamy cztery rodzaje tkaniny bawełnianej: czysta bawełna, perkal, “rasatello” i satyna. Poszczególne rodzaje tkanin różnią się także wytrzymałością, określaną przez liczbę nitek osnowy i wątku na centymetr, która może wynosić 27/27, 27/30 i 30/30. Z reguły im większa ilość nici bawełnianych, tym większa odporność materiału. Co więcej im większa ilość nici, tym tkanina będzie się mniej kurczyć podczas prania, gwarantując wysoką jakość odzieży.
Czysta bawełna
Tkanina bawełniana plastyczna i wytrzymała, dostępna na rynku również w wersji bio (organicznej), czyli bez użycia pestycydów na roślinach bawełnianych. Aby nie uszkodzić tkaniny podczas prania, należy ją prać w temperaturze nie większej niż 30-40°C.
Perkal
Bawełna perkalowa jest szczególnie cenną tkaniną. Uzyskuje się ją przez tkanie bawełny splotem płóciennym, techniką, która wymaga utrzymania idealnej prostopadłości między osnową a wątkiem. Im cieńsza jest nić użyta do tkania, tym większa jest jakość i lekkość tkaniny. Bawełna perkalowa jest miękka i aksamitna w dotyku, wykorzystywana często do produkcji wysokiej jakości pościeli.
Rasatello
Tkanina bawełniana, typu “rasatello” jest błyszcząca, gładka i niezwykle przyjemna w dotyku. Stosowana jest do produkcji luksusowych ubrań, sukni wieczorowych i koszul. Również w tym przypadku różnica w stosunku do innych rodzajów bawełny nie leży w samym włóknie, ale w splocie tkaniny. Rasatello składa się w 100% z bawełny i wyróżnia się dużą odpornością na zużycie, dzięki czemu można ją również prać w pralce.
Satyna
Satyna to najcenniejsza i najdroższa bawełna. Wykonana splotem satynowym, z przewagą osnowy w splocie, stosowana jest do produkcji pięknej bielizny, która idealnie przylega do ciała. Tego typu tkaninę można prać w pralce, ale w przypadku szczególnie cennych elementów bielizny lub odzieży z haftami i aplikacjami lepiej zdecydować się na pranie ręczne.
Tkaniny bawełniane z domieszką innych włókien
Właściwości tkanin bawełnianych można modelować za pośrednictwem wykorzystania innych materiałów o różnych właściwościach.
Tkaniny bawełniane najczęściej wzbogacane są:
- elastanem
- lycrą
- wiskozą
- jedwabiem
Bawełna z elastanem
Elastan: co to za materiał?
Bawełna często łączona jest z elastanem gdyż poprawia on jej elastyczność, właściwości regeneracji tkaniny po zgnieceniu, gwarantując każdemu ubraniu idealne dopasowanie do figury i doskonałą swobodę ruchów.
Zalety elastanu w skrócie:
- jest bardzo elastyczny i rozciągliwy
- łatwy w pielęgnacji
- ma stabilną strukturę i wysoką wytrzymałość
- jest cienki, ale również bardzo odporny na rozdarcia
Tkaniny bawełniane z dodatkiem elastanu najczęściej stosowane są do produkcji odzieży, która powinna być idealnie dopasowana do naszej figury, znajdziemy ją więc w: spodniach, dżinsach (typu slim fit, skinny lub stretch), bluzkach, spódnicach, czy sukienkach. Niektóre źródła wskazują, że w przemyśle odzieżowym udział elastanu wynosi około 40% i stale rośnie.
Bawełna z lycrą
Lycra: co to za materiał?
Lycra to nazwa handlowa włókna poliuretanowego lub spandexu produkowanego przez firmę Du-pont. Jest to w zasadzie szczepione włókno polimerowe, a jego cechą szczególną jest bardzo wysoka rozciągliwość. Włókno to jest znacznie droższe niż inne włókna. Dlatego też odzież wykonana w 100% z lycry nie jest zbyt popularna. Zamiast tego, pewien procent (powiedzmy 5 do 10%) lycry jest używany z innymi włóknami, na przykład bawełny, w celu uzyskania rozciągliwej tkaniny/ubrania.
Poliuretan został wynaleziony przez IG Farben w latach 30-tych XX wieku w Niemczech
Według naukowców lycra unowocześnia tradycyjne tkaniny. W połączeniu z włóknami naturalnymi, na przykład bawełną, zwiększa ich elastyczność, funkcjonalność oraz wygodę gwarantując produkcję wygodnych w noszeniu ubrań, które idealnie dopasują się do kształtu ciała, ale także zwiększą komfort użytkowania. Co więcej lycra wykorzystywana jest do produkcji strojów kąpielowych, bielizny, wyrobów pończoszniczych, kompresyjnych wyrobów chirurgicznych czy elementów wyposażenia wnętrz.
Zalety lycry w skrócie:
- lekka
- może być rozciągnięta o ponad 400% i nie spowoduje to jej rozdarcia
- może być rozciągana wielokrotnie i wciąż powróci do pierwotnej długości
- odporna na ścieranie
- mocniejsza, bardziej wytrzymała niż guma
- miękka, gładka i elastyczna
- odporna na plamy, na przykład: oleje, pot, balsamy i detergenty
- nie elektryzuje się
- nie pilinguje się
Bawełna z wiskozą
Wiskoza: co to za materiał?
Wiskoza to lekka i błyszcząca tkanina, miękka i aksamitna w dotyku. W kontakcie ze skórą daje przyjemne uczucie świeżości, podobne do jedwabiu. Właśnie te właściwości sprawiają, że włókno wiskozowe nazywane jest również sztucznym jedwabiem i nadaje się szczególnie do produkcji podszewek czy odzieży. Wiskoza jest często łączona z bawełną lub wełną w celu poprawy ich właściwości.
Zalety wiskozy w skrócie:
- duża odporność na rozdarcia
- żywe i intensywne kolory
- pozwala zachować ubraniom ich kształt na długo (również po wielu praniach
- wysokie właściwości higroskopijne
- odporność na pilling i ścieranie
- bardzo dobrze opiera się promieniom słonecznym
Bawełna z wiskozą jest najczęściej wykorzystywana do produkcji marynarek, bluzek, bluz, spódnicy, sukienek czy spodni.
Bawełna z jedwabiem
Jedwab: co to za materiał?
Jedwab jest jedną z najbardziej wartościowych, cenionych tkanin o starożytnym pochodzeniu, które sięga aż 3000 lat p.n.e., kiedy to został po raz pierwszy odkryty w Chinach. Jedwab jest włóknem białkowym pochodzenia zwierzęcego. Jest wytwarzany przez malutkie zwierzątko z rzędu Lepidoptera (Bombix mori), dobrze znane jako jedwabnik. Tworzy on, w ciągu 3 lub 4 dni kokon składający się z pojedynczej, ciągłej nici, która może mieć od 300 do 900 metrów długości.
Zalety jedwabiu w skrócie:
- wysoka higroskopijność, czyli absorbuje wilgoć, nie dając uczucia mokrości
- bardzo dobrze odbija światło
- jest dobrym przewodnikiem ciepła
- jest doskonałym izolatorem elektryczności
- w kontakcie z płomieniem spala się powoli.
- łatwo wchłania barwniki, dzięki czemu możemy uzyskać bardzo wiele odcieni tkaniny
- tkaniny wykonane z użyciem jedwabiu są niezwykle wytrzymałe, a także miękkie
Tkaniny bawełniane: najczęściej zadawane pytania
Poniżej przedstawiamy listę najczęściej zadawanych pytań odnośnie bawełny:
Czy bawełna się rozciąga w praniu?
Bawełnę charakteryzuje wysoka odporność na ścieranie i rozciąganie. Włókno bawełny ma niesprężyste zachowanie, co sprawia, że mokre włókno jest jeszcze bardziej wytrzymałe niż suche. Dzięki tej właściwości bawełnę wykorzystywaną do produkcji pościeli czy ręczników można prać i prasować w wysokiej temperaturze oraz wyżymać.
Czy bawełna się kurczy po praniu?
Bawełna jest włóknem naturalnym, pozyskiwanym z rośliny o tej samej nazwie. Kurczenie się odzieży wykonanej w 100% z bawełny jest całkowicie normalne. Po pierwszym praniu bawełna skurczy o około 5%, przy kolejnym praniu to zjawisko się nie powtórzy. Wybierając delikatny cykl w pralce i niską temperaturę (od 30 do 60 stopni), wirowanie poniżej 600 można delikatnie ograniczyć procent skurczenia.
Czy bawełna się mechaci?
Bawełna jest tkaniną naturalną wykonaną z włókien nie sprężystych o dużej wytrzymałości. Tak jak większość włókien naturalnych bawełna jest podatna na mechacenie się, które uzależnione jest od długości i właściwości włókien, sposobu użytkowania, prania i pielęgnacji.
Czy bawełna się gniecie?
Tak, bawełna się gniecie, gdyż jej włókna są mało elastyczne. I to dobrze! To znaczy, że nie została ona poddana procesom chemicznym. Aby zredukować zgniecenia sugerujemy nie zostawiać odzieży bawełnianej w pralce, lecz szybko ją wyjąć, delikatnie otrzepać, rozprostować, zawiesić na wieszaku i zostawić do wysuszenia. Następnie prasuj ją na lewą stronę.
Czy bawełna się pilinguje/kulkuje?
Bawełna jest włóknem naturalnym i może się pilingować, uzależnione jest to od długości i właściwości włókien, sposobu jej noszenia, przechowywania, prania i pielęgnacji.
Czy tkanina bawełniana może być gotowana?
Bawełna jest włóknem o dużej wytrzymałości, ta wykorzystywana na przykład do produkcji pościeli może być również gotowana. Zalecamy jednak przed praniem zawsze sprawdzić wskazówki odnośnie prania i prasowania.
Czy bawełna gryzie?
Nie, bawełna nie gryzie.
Czy bawełna jest hipoalergiczna?
Termin hipoalergiczny odnosi się do produktów, które mają niską szansę na wywołanie reakcji alergicznej. Bawełna, szczególnie organiczna, jest wolna od pestycydów, nie zawiera pigmentów czy wybielaczy co sprawia, że jest hipoalergiczna. W procesie produkcji bawełny organicznej nie używa się chemikaliów czy metali i dlatego jest mniej prawdopodobne, że wywoła ona reakcję u osób na nie uczulonych.
Czy bawełna jest antystatyczna?
Bawełna, podobnie jak inne włókna naturalne, ma tę zaletę, że jest podatna jedynie na minimalne gromadzenie się ładunków antystatycznych. Jednakże, wilgotność odgrywa tutaj kluczową rolę: naturalny materiał jest sam w sobie higroskopijny - tzn. pobiera wilgoć z powietrza, zwiększając w ten sposób swoją zdolność do rozpraszania ładunków elektrostatycznych w środowiskach o wysokiej wilgotności. Jeśli jednak powietrze jest raczej suche, odzieży bawełnianej brakuje niezbędnej wilgoci we włóknach, co sprawia, że traci ona swoją naturalną zdolność do odprowadzania ładunków elektrostatycznych, co może prowadzić do gromadzenia się ładunków.
Czy bawełna jest ciepła?
Bawełna jest dobrym izolatorem termicznym dzięki strukturze wielu drobnych włókien, w których uwięzione jest dużo powietrza. Dzięki temu ubrania wykonane z tkaniny bawełnianej dobrze zatrzymują ciepło ciała.
Czy bawełna jest rozciągliwa?
Tkaniny bawełniane mają elastyczność od trzech do sześciu procent. W celu zwiększenia ich rozciągliwości wykorzystuje się nowoczesne technologie i mieszankę włókien (np. bawełna i elastan czy bawełnę i lycra).
Czy bawełna jest elastyczna?
Tak jak wyżej wspominaliśmy, bawełna ma elastyczność od trzech do sześciu procent. W celu zwiększenia jej elastyczności wykorzystuje się nowoczesne technologie i mieszankę włókien (np. bawełna i elastan czy bawełnę i lycra).
Czy bawełna jest łatwopalna?
Wełna jest najmniej łatwopalnym z włókien naturalnych. Chociaż może się zapalić, to jednak opiera się spalaniu i sama się gasi. Bawełna jest wysoce łatwopalna. Łatwo się zapala i szybko się pali. Jedwab i len palą się prawie tak łatwo i szybko jak bawełna.
Czy bawełna się pali?
Bawełna łatwo się zapala i szybko się pali.
